โกลบวาล์ว (Globe Valve) เป็นวาล์วประเภทหนึ่งที่ใช้ควบคุมอัตราการไหลของของไหลภายในระบบท่อ โดยสามารถปรับระดับการไหลได้อย่างแม่นยำ ทำให้เหมาะสำหรับอุตสาหกรรมที่ต้องการการควบคุมที่ดี เช่น ระบบน้ำ ไอน้ำ น้ำมัน แก๊ส และสารเคมี
แต่การเลือกใช้โกลบวาล์วที่เหมาะสมกับการใช้งานมีหลายปัจจัยที่ต้องพิจารณา หากเลือกผิดอาจทำให้เกิดการรั่วซึม ประสิทธิภาพลดลง หรือแม้แต่ความเสียหายต่อระบบโดยรวมได้
วิธีการเลือกใช้ Globe Valve ให้เหมาะสมกับการใช้งาน
1. วัสดุของโกลบวาล์ว
วัสดุของโกลบวาล์วมีผลต่ออายุการใช้งานและความทนทานต่อของไหลที่ใช้งาน ควรเลือกวัสดุที่เหมาะสมกับประเภทของไหลที่ต้องการควบคุม เช่น
- เหล็กหล่อ (Cast Iron, Ductile Iron) – เหมาะสำหรับงานที่มีแรงดันต่ำถึงปานกลาง เช่น ระบบน้ำและไอน้ำ
- เหล็กกล้าคาร์บอน (Carbon Steel) – ทนทานต่อแรงดันและอุณหภูมิสูง ใช้ในอุตสาหกรรมปิโตรเคมีและพลังงาน
- สแตนเลส (Stainless Steel) – ทนต่อการกัดกร่อน เหมาะกับสารเคมีและของไหลที่มีฤทธิ์กัดกร่อน
- ทองเหลือง (Brass) – ใช้กับระบบน้ำและของไหลแรงดันต่ำ เช่น งานประปาภายในอาคาร
2. ขนาดของโกลบวาล์ว
ขนาดของวาล์วต้องสัมพันธ์กับขนาดของท่อและอัตราการไหล โดยทั่วไปมีขนาดตั้งแต่ 1/2 นิ้ว ถึง 24 นิ้ว หรือมากกว่า การเลือกขนาดที่เหมาะสมช่วยลดแรงต้านทานการไหลและเพิ่มประสิทธิภาพของระบบ
3. ประเภทของโกลบวาล์ว
โกลบวาล์วมี 3 ประเภทหลัก ซึ่งแต่ละแบบมีลักษณะเฉพาะตัวที่เหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกัน
- Z-type Globe Valve – มีทางเดินของไหลรูปตัว Z ให้การควบคุมการไหลที่แม่นยำ ใช้งานได้หลากหลาย
- Y-type Globe Valve – ลดแรงต้านการไหล เหมาะกับระบบที่ต้องการประสิทธิภาพสูงและแรงดันต่ำ
- Angle Globe Valve – เปลี่ยนทิศทางการไหล 90 องศา ลดจำนวนข้อต่อของท่อและช่วยลดการสูญเสียพลังงาน
4. อุณหภูมิและแรงดันของระบบ
การเลือกวาล์วที่รองรับแรงดันและอุณหภูมิได้อย่างเหมาะสมจะช่วยลดโอกาสเกิดความเสียหายและยืดอายุการใช้งานของวาล์วควรเลือกโกลบวาล์วที่รองรับแรงดันและอุณหภูมิของของไหลได้ โดยดูค่าที่กำหนด เช่น
- PN10, PN16, PN25 – สำหรับแรงดันต่ำถึงปานกลาง
- Class 150, 300, 600 – สำหรับแรงดันสูงในอุตสาหกรรมหนัก
ระบบควบคุมการทำงานของโกลบวาล์ว
การเลือกระบบควบคุมที่เหมาะสมช่วยเพิ่มความสะดวกในการใช้งานและปรับปรุงประสิทธิภาพของระบบท่อ โกลบวาล์วสามารถควบคุมได้หลายรูปแบบ ได้แก่
- Manual (Handwheel) – ใช้มือหมุน เหมาะสำหรับระบบที่ไม่ต้องปรับอัตราการไหลบ่อย
- Pneumatic Actuator – ใช้แรงลมในการเปิด-ปิดวาล์ว เหมาะกับงานอัตโนมัติในโรงงานอุตสาหกรรม
- Electric Actuator – ใช้ไฟฟ้าควบคุมการเปิด-ปิด เหมาะสำหรับงานที่ต้องการความแม่นยำสูง
การดูแลรักษาโกลบวาล์ว (Globe Valve) เพื่อยืดอายุการใช้งานและเพิ่มประสิทธิภาพ
การทำความสะอาดโกลบวาล์วเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ช่วยป้องกันการสะสมของสิ่งสกปรก คราบตะกรัน และเศษวัสดุที่อาจทำให้วาล์วทำงานผิดปกติ การล้างทำความสะอาดภายในเป็นระยะจะช่วยลดการอุดตันของของไหล ควรเลือกใช้สารทำความสะอาดที่เหมาะสมกับวัสดุของโกลบวาล์วและชนิดของของไหลในระบบ นอกจากนี้ การหล่อลื่นส่วนที่เคลื่อนที่ของวาล์ว เช่น ก้านวาล์ว และซีล จะช่วยลดแรงเสียดทาน ทำให้วาล์วเปิด-ปิดได้สะดวกขึ้น และป้องกันการสึกหรอของชิ้นส่วนภายใน
อะไหล่ที่เสื่อมสภาพ เช่น ซีล ปะเก็น และแผ่นดิสก์ ควรได้รับการเปลี่ยนใหม่เมื่อมีการสึกหรอหรือชำรุด เพื่อป้องกันการรั่วไหลของของไหลและรักษาประสิทธิภาพของวาล์ว อีกทั้งต้องเลือกใช้โกลบวาล์วที่เหมาะสมกับระดับแรงดันและอุณหภูมิของของไหลในระบบ เพื่อป้องกันความเสียหายจากการใช้งานเกินขีดจำกัดของวาล์ว นอกจากนี้ ควรปิด-เปิดโกลบวาล์วอย่างถูกต้องโดยไม่ใช้แรงมากเกินไป เพื่อป้องกันความเสียหายของแกนวาล์วและส่วนประกอบภายใน
การทดสอบการทำงานของโกลบวาล์วเป็นระยะจะช่วยให้สามารถตรวจพบปัญหาได้ตั้งแต่เนิ่นๆ ควรเช็คการรั่วซึม ตรวจสอบแรงดันตกคร่อม และฟังเสียงผิดปกติที่อาจบ่งบอกถึงความเสียหายภายใน เพื่อให้แน่ใจว่าโกลบวาล์วยังคงทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย
การดูแลรักษาโกลบวาล์วอย่างเหมาะสมช่วยลดค่าใช้จ่ายในการซ่อมบำรุง ยืดอายุการใช้งาน และป้องกันปัญหาที่อาจส่งผลกระทบต่อระบบท่อ หากต้องการให้โกลบวาล์วของคุณทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ควรตรวจสอบและบำรุงรักษาเป็นประจำ เลือกใช้วัสดุและสารหล่อลื่นที่เหมาะสมและปฏิบัติตามแนวทางที่ถูกต้องในการใช้งาน