แผ่นดิสก์ระบายแรงดัน (Rupture Disk) คืออะไร มีหลักการทำงานอย่างไร? และข้อดีของการใช้ Rupture Disk ในระบบแรงดัน

แผ่นดิสก์ระบายแรงดัน (Rupture Disk) คืออะไร มีหลักการทำงานอย่างไร? และข้อดีของการใช้ Rupture Disk ในระบบแรงดัน

แผ่นดิสก์ระบายแรงดัน (Rupture Disk) คืออะไร

Rupture Disk หรือที่เรียกในภาษาไทยว่า แผ่นแตกแรงดัน หรือ แผ่นดิสก์ระบายแรงดัน เป็นอุปกรณ์ความปลอดภัยที่ออกแบบมาเพื่อตอบสนองต่อสถานการณ์ฉุกเฉินที่ความดัน ในระบบเกินกว่าค่าที่กำหนด โดยอุปกรณ์นี้จะทำหน้าที่ แตกออกทันที เพื่อระบายแรงดัน ในระบบให้ออกสู่ภายนอกอย่างรวดเร็ว ซึ่งช่วยป้องกันการระเบิดหรือความเสียหาย ที่อาจเกิดขึ้นกับท่อ ภาชนะ หรือระบบแรงดันทั้งหมด แผ่นดิสก์นี้มักใช้ในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับของเหลวหรือก๊าซที่มีความดันสูง เช่น อุตสาหกรรมเคมี ปิโตรเคมี โรงไฟฟ้า ระบบไอน้ำ ระบบแก๊สธรรมชาติ และอื่น ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระบบที่การป้องกันด้วยวาล์วนิรภัยเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอ

หลักการทำงานของแผ่นดิสก์ระบายแรงดัน (Rupture Disk)

แผ่นดิสก์ระบายแรงดันทำงานตามหลักการพื้นฐานทางกลศาสตร์ที่เรียบง่ายแต่มีความแม่นยำสูง โดยใช้คุณสมบัติของวัสดุในการต้านทานแรงดันภายในระบบ จนกระทั่งถึง “แรงดันจุดแตก” (Burst Pressure) ซึ่งเป็นค่าที่ออกแบบไว้ล่วงหน้า เมื่อถึงจุดนี้ แผ่นดิสก์จะ แตกออกทันที เพื่อเปิดช่องให้ของไหล (ก๊าซหรือของเหลว) ภายในไหลออกอย่างอิสระ ลดความดันลงสู่ระดับปลอดภัย

ขั้นตอนของการทำงาน

1. ติดตั้งในตำแหน่งที่ต้องการป้องกันแรงดันเกิน แผ่นดิสก์มักติดตั้งอยู่ในท่อหรือบนภาชนะ ที่มีแรงดัน เช่น ถังเก็บสารเคมี หม้อไอน้ำ หรือระบบท่อส่งแก๊ส ติดตั้งภายใน “ตัวหนีบแผ่นดิสก์ (Disk Holder)” เพื่อให้แน่นและแม่นยำ
2. รับแรงดันจากของไหลภายในระบบ ขณะระบบทำงานตามปกติ แผ่นดิสก์จะรับแรงดัน จากของไหลโดยไม่เกิดการแตก วัสดุของแผ่นดิสก์ถูกเลือกและผลิตมาให้ทนต่อแรงดัน ที่กำหนดไว้ในระดับปกติ
3. ถึงจุด “Burst Pressure” หากระบบมีความผิดปกติ เช่น ความร้อนเพิ่มขึ้นมาก ทำให้ของไหลขยายตัว แรงดันจะเริ่มสูงขึ้น เมื่อแรงดันถึงค่าที่กำหนด (เช่น 100 psi หรือ 7 bar เป็นต้น) ซึ่งเป็นค่าที่ระบุไว้ล่วงหน้า แผ่นดิสก์จะ แตกออกทันที
4. ระบายแรงดันออกจากระบบ เมื่อแผ่นดิสก์แตก มันจะเปิดช่องให้ของไหลไหลออกอย่างอิสระ ผ่านช่องเปิด การระบายนี้จะช่วยลดแรงดันภายในระบบอย่างรวดเร็ว หยุดยั้งไม่ให้เกิดการระเบิด หรือความเสียหายต่ออุปกรณ์
5. ระบบเข้าสู่สภาวะปลอดภัย หลังการระบายแรงดัน ระบบจะมีแรงดันลดลงเหลือต่ำกว่า ค่าปลอดภัย อย่างไรก็ตาม แผ่นดิสก์จะ ไม่สามารถกลับมาใช้งานซ้ำได้ ต้องมีการหยุดระบบ เพื่อตรวจสอบ และเปลี่ยนแผ่นดิสก์ใหม่ก่อนเริ่มการทำงานใหม่

ข้อดีของการใช้ Rupture Disk ในระบบแรงดัน

1. ตอบสนองต่อแรงดันเกินได้อย่างรวดเร็วมาก

แผ่นดิสก์จะเปิดทันทีที่แรงดันถึงค่าที่กำหนด

ไม่มีชิ้นส่วนเคลื่อนไหว จึงทำงานไวและแม่นยำ

ป้องกันอันตรายจากแรงดันเกินได้อย่างมีประสิทธิภาพ

2. ไม่มีชิ้นส่วนเคลื่อนไหว – บำรุงรักษาน้อย

ลดความเสี่ยงต่อการสึกหรอหรือชำรุด

ไม่ต้องตรวจสอบหรือสอบเทียบบ่อยเหมือนวาล์ว

ใช้งานง่ายและเชื่อถือได้ในระยะยาว

3. ปิดสนิท 100% – ไม่มีการรั่วซึม

เหมาะกับระบบที่ต้องการความสะอาดหรือความปลอดภัยสูง เช่น ก๊าซพิษ สารไวไฟ

ป้องกันการรั่วซึมที่อาจเกิดขึ้นจากวาล์วแบบทั่วไป

4. ต้นทุนต่ำกว่าวาล์วนิรภัย

ราคาถูกกว่าอุปกรณ์ป้องกันแรงดันประเภทอื่น

เหมาะกับระบบจำนวนมากหรือระบบสำรอง

5. ติดตั้งง่าย ใช้พื้นที่น้อย

ขนาดกะทัดรัด น้ำหนักเบา

เหมาะสำหรับพื้นที่จำกัด เช่น ระบบในรถ, แท่นขุดเจาะ, เครื่องจักรขนาดเล็ก

Rupture Disk หรือแผ่นดิสก์ระบายแรงดัน เป็นอุปกรณ์นิรภัยที่ทำหน้าที่ป้องกันแรงดันเกิน ในระบบโดยการแตกออกทันทีเมื่อแรงดันถึงค่าที่กำหนดไว้ล่วงหน้า (Burst Pressure) ซึ่งช่วยลดแรงดันภายในระบบให้กลับสู่ระดับปลอดภัย หลักการทำงานของมันอาศัยคุณสมบัติ ของวัสดุและการออกแบบแผ่นให้แตกด้วยความแม่นยำสูง ไม่มีชิ้นส่วนเคลื่อนไหว ทำให้การตอบสนองเป็นไปอย่างรวดเร็วและเชื่อถือได้ นิยมใช้งานในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับ ของไหลอันตราย ความดันสูง หรือพื้นที่ที่ไม่สามารถติดตั้งวาล์วนิรภัยแบบทั่วไปได้
จุดเด่นของ Rupture Disk ได้แก่ การตอบสนองทันทีเมื่อเกิดแรงดันเกิน ไม่มีการรั่วซึม ขณะทำงาน (ปิดผนึก 100%) ไม่ต้องบำรุงรักษาบ่อยเพราะไม่มีชิ้นส่วนกลไกซับซ้อน อีกทั้งยังมีต้นทุนต่ำและติดตั้งง่ายในพื้นที่จำกัด จึงเหมาะสำหรับการใช้งานทั้งในระบบปกติ ระบบสำรอง หรือในกรณีที่ต้องการความปลอดภัยสูงสุด เช่น ระบบที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีรุนแรง ก๊าซพิษ หรือกระบวนการปลอดเชื้อในอุตสาหกรรมยาและอาหาร

หากสนใจในการสั่งชื้อ แผ่นดิสก์ระบายแรงดัน (Rupture Disk) สามารถเช็คราคาล่าสุดที่ตรงใจและตรงต่อการนำไปใช้งานคุ้มค่ากับงบประมาณโดยการแอดไลน์ได้ที่นี่เลย @northpower หรือ คลิกสอบถามแอดมิน ที่คอยบริการให้ข้อมูลสินค้าช่วยเทียบสเปคสินค้าตั้งแต่ 8:00 - 17:00 แอดได้เลย อย่ารอช้า