ตลับลูกปืน หรือแบริ่ง (Bearing) คือ ชิ้นส่วนของเครื่องจักรกลที่ช่วยลดแรงเสียดทานหรือลดความฝืด (friction) ระหว่างการหมุน หรือการเลื่อน ที่ใช้รองรับเพลาทั้งแนวรัศมีและแนวแกน มีหน้าที่หลักในการรับน้ำหนัก และถ่ายทอดแรงที่เกิดขึ้นจากเพลาลงไปสู่อุปกรณ์ต่างๆ ของเครื่องจักรที่มีการหมุน
ตลับลูกปืนประเภทต่างๆ
การแบ่งประเภทของตลับลูกปืนโดยทั่วไปจะแบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ ตลับลูกปืนที่มีเม็ดลูกปืนภายในเป็นรูปทรงกลม (Ball Bearing) และ ตลับลูกปืนที่มีเม็ดลูกปืนภายในเป็นรูปทรงกระบอกตรงหรือทรงกระบอกเรียว (Roller bearing)
1 ตลับลูกปืนเม็ดกลม (Ball Bearing)
ตลับลูกปืนชนิด Ball bearing จะมีเม็ดลูกปืนเป็นทรงกลมอยู่ภายใน ซึ่งเม็ดของลูกปืนนี้ทำจากโลหะแข็ง ทำหน้าที่รองรับการเคลื่อนที่และลดความฝืดระหว่างเพลากับเครื่องจักร อีกทั้งยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการหมุนได้อีกด้วย ตลับลูกปืนเม็ดกลมนิยมนำมาใช้ในการรับแรงประเภทแรงตามแนวรัศมี และ สามารถใช้กับงานที่มีความเร็วรอบสูงได้ดี
1.1 ตลับลูกปืนเม็ดกลมร่องลึก
เป็นตลับลูกปืนที่ทนทาน มีคุณสมบัติและความสามารถในการรับแรงรอบตัว สามารถใช้งานได้ที่ความเร็วรอบสูงและประกอบติดตั้งง่าย โดยตัวตลับลูกปืนเม็ดกลมร่องลึกมีแบบทั้งฝาเปิดเพื่อระบายความร้อนได้ดี และแบบฝาปิดเพื่อกันฝุ่นเข้า
1.2 ตลับลูกปืนเม็ดกลมสองแถวปรับแนวเองได้
เป็นตลับลูกปืนที่เหมาะสำหรับการใช้งานที่มีลักษณะของการเยื้องแนวเกิดขึ้น หรือ Misalignment มีทั้งแบบไม่มีฝา และแบบมีฝาปิด ภายในตลับลูกปืนมีจาระบีบรรจุมาจากโรงงาน
1.3 ตลับลูกปืนเม็ดกลมสัมผัสเชิงมุม
เป็นตลับลูกปืนที่ออกแบบมาให้เหมาะสำหรับการรับแนวแรงรวมที่เกิดจากแรงในแนวรัศมีและแรงในแนวแกนกระทำกับตลับลูกปืนพร้อมกัน เป็นตลับลูกปืนที่เพิ่มแข็งแรงของเพลาและยังช่วยให้การออกแบบเครื่องจักรง่ายขึ้น เนื่องจากตลับลูกปืนสามารถกำหนดตำแหน่งของเพลสได้สองทิศทาง
1.4 ตลับลูกปืนกันรุนเม็ดกลม
ตัวตลับลูกปืนประกอบด้วย แหวนเพลาหนึ่งวงและแหวนเสื้อสองวง และชุดเม็ดบอลพร้อมรังสองชุด ชุดตลับลูกปืนเป็นแบบแยกส่วนได้ ดังนั้นจึงสะดวกในการประกอบติดตั้ง เนื่องจากแหวนทั้งสองวง และชุดเม็ดลูกกลิ้ง สามารถแยกติดตั้งได้อย่างอิสระ
2 ตลับลูกปืนเม็ดทรงกระบอก (Roller bearing)
ตลับลูกปืนชนิด Roller bearing มีเม็ดลูกปืนเป็นทรงกระบอกบรรจุไว้ภายใน ซึ่ง่เคลื่อนที่อยู่ระหว่างวงแหวนด้านบนและวงแหวนด้านล่าง เม็ดของลูกปืนนี้ทำจากโลหะแข็ง มีหน้าที่เหมือนกับ ลูกปืนเม็ดกลม แต่ Roller bearing นั้นนิยมนำมาใช้รับแรงตามแนวแกน ซึ่งรับแรงได้ดีกว่าลูกปืนทรงกลม
2.1 ตลับลูกปืนเม็ดทรงกระบอก
เป็นตลับลูกปืนที่สามารถรองรับแรงกดในแนวรัศมีที่มีปริมาณมาก และแรงกดจากแนวรุนในแนวแกน เหมาะสำหรับงานที่ต้องใช้รอบสูง ช่วยลดผลเสียที่เกิดจากปัญหาการเยิ้งแนวของเพลา ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพความสามารถในการหล่อลื่นตลับลูกปืน
2.2 ตลับลูกปืนเม็ดเข็ม
เป็นตลับลูกปืนที่มีหน้าตัดเล็ก เหมาะกับงานที่มีพื้นที่หน้าตัด สำหรับตลับลูกปืนที่มีพื้นที่จัดกัดหรือออกแบบการติดตั้งตลับลูกปืนที่ต้องมีลักษณะเล็กกระทัดรัดเป็นพิเศษ
2.3 ตลับลูกปืนเม็ดโค้ง
เป็นตลับลูกปืนที่แข็งแรงทนทาน มีความสามารถรองรับการเยื้องแนวของเพลา มีอายุการใช้งานที่ยาวนานแม้ภายใต้สภาวะการใช้งานที่ต้องรับแรงในปริมาณที่สูงมาก
2.4 ตลับลูกปืนเม็ดเรียว
ออกแบบมาเพื่อรับแรงรวมที่มีปริมาณมาก ช่วยลดผลเสียของปัญหาที่มาจากการเยื้องแนวของเพลา ช่วยให้อายุการใช้งานยาวนาน และมีการผลิตให้มีความแม่นยำสูงลดแรงเสียดทานจากแรงบิด
2.5 ตลับลูกปืนเม็ดโค้งกันรุน
มีความแข็งแรงและรองรับการเยื้องของแนวได้ ดังนั้นตัวตลับลูกปืนจึงสามารถใช้งานได้ถึงแม้จะมีปัญหาการเยื้องแนวของเพลา ตลับลูกปืนถูกออกแบบมาให้สามารถรับแรงรุนในแนวแกนที่มีปริมาณสูง และสามารถรับแรงรุนในแนวรัศมีที่กระทำพร้อมๆกัน